Program realizacji doradztwa zawodowego

w Szkole Podstawowej im. Orła Białego

w Lubieszowie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Autor: Justyna Moździerz

 

 

 

 

 

 

 

Lubieszów 2024

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie MEN z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego
   (Dz.U. poz. 325).
2. Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2024 r. poz. 737 z późn. zm.).
3. Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2024 r. poz. 986).
4. Rozporządzenie MEN z 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2017 r. poz. 649).
5. Rozporządzenie MEN z 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2024 r. poz. 80).
6. Rozporządzenie MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2024 r. poz. 50)
7. Rozporządzenie MEN z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
8. Rozporządzenie MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591).
9. Rozporządzenie MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1578).
10. Rozporządzenie MEN z 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 199 ze zm.).

 

1. GŁÓWNE CELE PROGRAMU

1. Przygotowanie uczniów do świadomego podejmowania wyborów edukacyjnych a docelowo zawodowych i edukacyjnych w celu efektywnego poruszania się na rynku pracy.
2. Wyćwiczenie umiejętności określenia własnych predyspozycji i zainteresowań  służących do podejmowania efektywnych decyzji edukacyjno-zawodowych.
3. Przygotowanie rodziców do pozytywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych.
4. Systematyczne przekazywanie informacji dotyczących trendów gospodarczych w świecie zawodów i sposobów zatrudnienia.
5. Konsultacje, udostępnianie nauczycielom materiałów potrzebnych do realizacji tematów związanych z podejmowaniem decyzji edukacyjno-zawodowych.
6. Współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego.
7. Współpraca z przedstawicielami różnych grup zawodowych -współpraca z rodzicami – przedstawiciele zawodów, przedsiębiorcy różnych branż i skali działalności

 

2. SZCZEGÓŁOWE CELE PROGRAMU

Uczniowie:

1. Znają i stosują narzędzia ogólnodostępne do samopoznania, autodiagnozy preferencji i zainteresowań.
2. Wskazują i opisują konsekwencje wyborów edukacyjno-zawodowych.
3. Prezentują własne osiągnięcia ze wskazaniem etapów osiągania sukcesów i wyciągania wniosków z porażek.
4. Wyszukują i krytycznie analizują informacje na temat ofert edukacyjnych szkół, rynku edukacyjnego oraz rynku pracy.
5. Podejmują próby czynności zawodowych.
6. Podejmują role w grupie zgodnie ze swoimi preferencjami, zdolnościami w pracy zespołowej i współdziałają w grupie

 

Rodzice

1. Podejmują rozmowy ze swoimi dziećmi nt. edukacji systemowej i poza systemowej
2. Efektywnie wspierają w procesie podejmowania decyzji wyboru dalszej szkoły, planowania kariery edukacyjnej i zawodowej.
3. Dostarczają informacje o dziecku, jego umiejętnościach, preferowanych wartościach, zdolnościach, zainteresowaniach, mocnych i słabych stronach.
4. Dostarczają informacje o ścieżkach edukacyjnych, przeciwwskazaniach zdrowotnych.
    

Nauczyciele

1. Realizują treści doradztwa zawodowego zawarte w Podstawie Programowej Kształcenia Ogólnego.
2. Wskazują zastosowanie treści wiedzy przedmiotowej do zastosowania w życiu zawodowym, wzbudzając jednocześnie aktywność poznawczą uczniów.
3. Efektywnie wspierają uczniów w poszukiwaniu kreatywnych, innowacyjnych sposobów rozwiązywania problemów badawczych.
4. Wypracowują materiały pomocnicze do prowadzenia zajęć z orientacji zawodowej/doradztwa zawodowego na godzinach wychowawczych i spotkaniach z rodzicami.
    

3. TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO

 

a)  TREŚCI DLA PODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH 

 

1. Poznanie siebie 

Dziecko: 

1. określa, co lubi robić; 
2. podaje przykłady różnych zainteresowań; 
3. określa, co robi dobrze; 
4. podejmuje działania i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych. 

 

 

2. Świat zawodów i rynek pracy 
Dziecko: 

1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie; 
2. podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w jego najbliższym otoczeniu i nazwy tych zawodów,  które  wzbudziły  jego  zainteresowanie,  oraz  identyfikuje  i  opisuje  czynności  zawodowe  wykonywane  przez  te osoby; 
3. wskazuje  zawody  zaangażowane  w  powstawanie  produktów codziennego  użytku  oraz  w  zdarzenia,  w których dziecko uczestniczy, takie jak wyjście na zakupy, koncert, pocztę;
4. podejmuje próby posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób  twórczy i niekonwencjonalny; 
5. opowiada o sobie w grupie rówieśniczej. 

 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

Dziecko: 

3.1 nazywa etapy edukacji (bez konieczności zachowania kolejności chronologicznej); 

3.2 nazywa czynności, których lubi się uczyć.  

 

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Dziecko: 

1. opowiada, kim chciałoby zostać; 
2. na miarę swoich możliwości planuje własne działania lub działania grupy rówieśniczej przez wskazanie pojedynczych czynności i zadań niezbędnych do realizacji celu; 
3. podejmuje próby decydowania w ważnych dla niego sprawach, indywidualnie i w ramach działań grupy rówieśniczej.  

 

b) TREŚCI  DLA KLAS I - III 

 

1. Poznanie siebie 

Uczeń: 

1. opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać; 
2. prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób; 
3. podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi; 
4. podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach; 
5. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych. 

 

2. Świat zawodów i rynek pracy 

Uczeń: 

1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie; 
2. podaje  nazwy  zawodów  wykonywanych  przez  osoby  w  bliższym  i  dalszym  otoczeniu  oraz  opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach; 
3. opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach; 
4. omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje; 
5. opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu; 
6. posługuje  się  przyborami  i  narzędziami  zgodnie  z  ich  przeznaczeniem  oraz  w  sposób  twórczy i niekonwencjonalny. 

 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

Uczeń: 

3.1 uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności; 

3.2 wskazuje treści, których lubi się uczyć; 

3.3 wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich. 

 

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Uczeń: 

1. opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić; 
2. planuje  swoje  działania  lub  działania  grupy,  wskazując  na  podstawowe  czynności  i  zadania  niezbędne  do realizacji celu; 
3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą. 

 

c) TREŚCI DLA KLAS  IV- VI 

 

1. Poznawanie własnych zasobów 

Uczeń: 

1. określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje; 
2. wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia; 
3. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;
4. prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców. 

 

2. Świat zawodów i rynek pracy 

Uczeń: 

1. wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady zawodów charakterystycznych dla poszczególnych grup, opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach; 
2. opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka; 
3. podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe; 
4. posługuje  się  przyborami  i  narzędziami  zgodnie  z  ich  przeznaczeniem  oraz  w  sposób  twórczy  i niekonwencjonalny; 
5. wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą. 

 

 

 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

Uczeń: 

1. wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów, oraz omawia swój indywidualny sposób nauki; 
2. wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć; 
3. samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.  

 

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Uczeń: 

1. opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych; 
2. planuje  swoje  działania  lub  działania  grupy,  wskazując  szczegółowe  czynności  i  zadania  niezbędne  do  realizacji celu; 
3. próbuje  samodzielnie  podejmować  decyzje  w  sprawach  związanych  bezpośrednio  lub  pośrednio  z  jego osobą.  

 

d) TREŚCI DLA KLAS  VII -VIII 

 

1. Poznawanie własnych zasobów 

Uczeń: 

1. określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych; 
2. rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe); 
3. dokonuje  syntezy  przydatnych  w  planowaniu  ścieżki  edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających   z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł;
4. rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych; 
5. rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej; 
6. określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; 
7. określa własną hierarchię wartości i potrzeb.  

 

2. Świat zawodów i rynek pracy 

Uczeń: 

1. wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania; 
2. porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców; 
3. wyjaśnia  zjawiska  i  trendy  zachodzące  na  współczesnym  rynku  pracy,  z uwzględnieniem  regionalnego i lokalnego rynku pracy; 
4. uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka; 
5. analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy; 
6. wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową; 
7. dokonuje autoprezentacji.  

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

Uczeń: 

1. analizuje  oferty  szkół  ponadpodstawowych  i  szkół  wyższych  pod  względem  możliwości  dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji; 
2. analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznania własnych zasobów; 
3. charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej; 
4. określa znaczenie uczenia się przez całe życie.  

 

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Uczeń: 

1. dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym; 
2. określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby; 
3. identyfikuje  osoby  i  instytucje  wspomagające  planowanie  ścieżki  edukacyjno-zawodowej  i  wyjaśnia,  w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy; 
4. planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów. 

 

4. ZADANIA I SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU

                                                                           

 

5. EWALUACJA
   Ewaluacja na podstawie informacji zwrotnej przekazanej przez:
   
   a) nauczycieli – tabela realizacji doradztwa zawodowego na teamsach

b) uczniów -ocena przydatności zajęć z preorientacji, orientacji i doradztwa zawodowego.

 

 

Przykład ankiety dla ucznia:

Ankieta ewaluacyjna dla ucznia

1. Czy chętnie uczestniczyłeś na zajęciach z doradztwa zawodowego  (podkreśl właściwą odpowiedź)?

 

2. Która forma pracy podobała Ci się najbardziej?

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

 

3. Co sprawiło Ci najwięcej trudności?

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

 

4. Oceń w skali 1-6 swoje zaangażowanie w realizację zadań na zajęciach.

 

5. Twoje uwagi.

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

 

Dziękuję!

 

7. Bibliografia i netografia

• Bańka A., (2016). Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy. Psychologiczne metody i strategie pomocy bezrobotnym. Wyd. Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, Poznań
• Górczyński M. et all,( 2017). Informator o zawodach szkolnictwa zawodowego, ORE, Warszawa
• Bajcar B., Borkowska A., Czerw A., Gąsiorowska A., C. S. Nosal, Psychologia preferencji i zainteresowań zawodowych. Przegląd teorii i metod, „Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego” 2006, nr 34. Dostępny w internecie:<http://www.praca.gov.pl/eurodoradztwo/index.php?option=com_content&view=article&id=13:zeszyty-informacyjno-metodyczne-doradcy zawodowego &catid=2:publikacje&Itemid=3>.
• Bielecki J., Dziedzic A., Łuczak M., Metody i narzędzia stosowane w Polsce przez doradców zawodowych w sektorze edukacji, Materiały proseminaryjne, Warszawa 2010. <http://www.euroguidance.pl/index.php?id=ksiazki>.
• Dziurkowska A. i inn. 2017, Przykładowy program doradztwa zawodowego dla klas VII-VIII szkoły podstawowej z proponowanymi scenariuszami, ORE, Warszawa. http://doradztwo.ore.edu.pl/
• Fiała U.M.,  Nowe trendy w orientacji i doradztwie zawodowym w gimnazjum. Wyd. eMPi2,  2009.
• Polska Rama Kwalifikacji. Poradnik użytkownika (IBE, 2016)
• Rogacz-Paszkowska,Anna.  Warsztat  pracy  europejskiego  doradcy  kariery  zawodowej. Warszawa: KOWEZiU, 2002
• Rogacz-Paszkowska,  Anna.  Doradztwo  zawodowe  w  systemach  szkolnych  krajów  Unii Europejskiej. Warszawa: KOWEZiU, 2001
• Szkolny doradca zawodowy. Warszawa: KOWEZiU, 2003.
• Wojtasik B., Podstawy poradnictwa kariery. Poradnik dla nauczycieli, Warszawa 2011. Dostępny w internecie: <http://www.euroguidance.pl/index.php?id=ksiazki>.
• Doradztwo edukacyjno -zawodowe  http://www.ore.edu.pl; http://doradztwo.ore.edu.pl/zasoby-pracy-uczniami-klas-7-8-szkoly-podstawowej-oraz-gimnazjum/.
• Informacje o uczelniach, kierunki studiów  http://www.uczelnie.info.pl
• Informacje o zawodach, filmy zawodoznawcze http://www.ohpdlaszkoly.pl
• Informacje o zawodach, rankingi szkół http://www.perspektywy.pl
• Krajowe Ramy Kwalifikacji http://www.kwalifikacje.edu.pl/pl/
• Informacje o prognozowanym zapotrzebowaniu na poszczególne zawody http://barometrzawodow.pl/
• Strona ORE dotycząca doradztwa zawodowego, http://doradztwo.ore.edu.pl